Op het gebied van data en Artificial Intelligence (AI) is de varkenssector bezig met een inhaalslag. De eerste stappen zijn gezet, maar er is nog veel te winnen. Dat bleek tijdens een inspirerende bijeenkomst in de Heische Hoeve in Loosbroek op 14 mei over de toekomst van de digitale varkensketen. Centraal stonden het gebruik van data en de perspectieven voor AI en ChatGPT, toegepast op agri en food. “Er liggen volop kansen voor de sector”, concludeerde gespreksleider Koen van Bergen, directeur van Vion Farming Benelux.
Ruim dertig partners uit de agri- en foodsector zijn deze middag uitgenodigd voor de bijeenkomst. Deze is georganiseerd door AgriFoodInnovation (AFI), Connecting Agri & Food en Vion Food Group en mede mogelijk gemaakt door de Regio Deal Noordoost-Brabant. De gezamenlijke ambitie is het realiseren van een systeemdoorbraak in de keten van productie, verwerking en afzet van varkensvlees met de inzet van technologische innovatie. In twee projecten binnen de businesscase Slimme Varkensketen bundelen ketenpartijen de krachten om gezondheid, welzijn en vleeskwaliteit van de dieren te verhogen. In twee rondes kwamen beide projecten tijdens de bijeenkomst aan bod. De laatste ronde was gewijd aan de toekomst van AI in de agrifoodsector.
Ronde 1: Sturen op vetkwaliteit
In het project ‘Slimme Varkensketen – sturen op kwaliteit’ zoekt het projectteam naar een manier om de vetkwaliteit van varkensvlees te sturen. Fransen Gerrits, Vion Food Group en Topigs Norsvin werken samen aan een methode om de vetkwaliteit in de slachterij te kunnen meten. Hiervoor is een contactloze NIR hyper spectraal camera-inspectie ontwikkeld. “Wat we al hebben bereikt, is dat het innovatieve systeem aan de slachtlijn werkt”, vertelt projectcoördinator Angela van der Sanden van Connecting Agri & Food in een korte pitch. “De camera meet in-line het vetgehalte van 1.300 karkassen per uur. Aan de hand van de data kan de varkenshouder met voer en genetica sturen op de vetkwaliteit. Zo kunnen we vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen en de faalkosten verminderen.”
Mooi speklapje
In het eerste tafelgesprek van de bijeenkomst gaan Bart Peijnenburg (Vion Farming), Jeroen Keunen (Vision Partners), Roos Vogelzang (Topigs Norsvin) en Jan van Haperen (Fransen Gerrits) hier verder op in. Waarom het zo belangrijk is om te kunnen sturen op de vetkwaliteit van varkens? “De consument wil graag een mooi speklapje zien, met goede structuur en de juiste vlees – vet verhouding en verdeling”, zegt Bart Peijnenburg, ketenspecialist bij Vion Farming. “Daarvoor is een goede vetkwaliteit noodzakelijk. Met deze nieuwe technologie kunnen we daarop sturen, zonder dat er bijvoorbeeld voor ieder te bemeten karkas monsters genomen moeten worden.”
Voerproeven
Met de data in de hand kan de varkenshouder de vetkwaliteit gaan beïnvloeden. “Met voer kan dat door te sturen op het joodadditiegetal in het vet van het varken”, vertelt Jan van Haperen, hoofd Nutritie bij veevoerbedrijf Fransen Gerrits. “Daarvoor moet je sturen op het aandeel onverzadigde vetzuren in het voer. Hoe lager dat aandeel, des te beter de vetkwaliteit. Dat hebben we in twee voerproeven bij Schothorst Feed Research aangetoond. Daarbij wilden we extreme verschillen creëren. Zo konden we testen of die ook met de camera te meten waren. Dat was dus het geval.”
Goede samenwerking
Jeroen Keunen, General Manager van Vision Partners, zegt verrast te zijn door de goede samenwerking in de keten. “We hebben met de camera nogal wat proeven moeten doen aan de slachtlijn bij Vion in Boxtel. In een productieomgeving is het niet altijd eenvoudig om hiervoor mensen mee te krijgen, maar we kregen alle medewerking. Daaruit blijkt de innovatieve instelling van Vion.”
“Dat we in een relatief korte tijd van een proefopstelling naar een vaste inlijnstechniek zijn gegaan, is wel uniek”, reageert Peijnenburg. “En dat we nu ook met realtime data kunnen gaan terugkoppelen naar de varkenshouder, is echt innovatief en verrassend voor de sector.”
“Wat mij verrast is dat we twee keer zoveel genetische variatie hebben gevonden als we hadden verwacht”, zegt Roos Vogelzang, onderzoeker en adviseur genetica bij Topigs Norsvin. “De volgende stap is om met de resultaten van de ringtest de meetwaarden uit verschillende systemen beter met elkaar te kunnen vergelijken. Zo kunnen we beter gaan voorspellen wat de vetkwaliteit van de dieren is op het moment dat ze geslacht worden.”
Dat je ook met voer kunt sturen op de vetkwaliteit, blijkt al uit de proeven. “Een vervolgstap is om de praktijkproef een heel jaar rond te draaien, omdat seizoensinvloeden ook een rol spelen”, zegt Jan van Haperen. “Interessant is ook om te bekijken of op basis van wat er in de stal staat, te voorspellen is welke soort varkens je gaat leveren. Dan gaan we nog een stap verder.”
Beloningssysteem
Uiteindelijk is het de bedoeling om te komen tot een verwaardingsmodel. Een soort beloningssysteem, waarbij varkenshouders uitbetaald worden voor dieren naar rato van de vetkwaliteit. Degene die niet voldoet aan de gewenste specificaties van de klant, zou dan een negatieve incentive krijgen. Door varkenshouders te stimuleren om meer te gaan sturen op de vetkwaliteit, kan meer van het dier nog beter verwaard worden. Dat betekent een hogere opbrengst voor de boer en een betere vleesverwaarding.
Ronde 2: Sturen op diergezondheid
In het project ‘Slimme Varkensketen – sturen op diergezondheid’ onderzoeken Hendrix Genetics en Vion Food Group aan de hand van data hoe ze de gezondheid en het welzijn van varkens kunnen verbeteren. De Slimme Stal-klimaatsensor brengt hiervoor 24/7 het stalklimaat in kaart brengt. De sensor verzamelt data over het ammoniak- en CO2-gehalte, de temperatuur en de luchtvochtigheid. “Door deze data door de keten heen te verbinden, bekijken we hoe we op de gezondheid en het welzijn van de varkens kunnen sturen”, vertelt projectcoördinator Angela van der Sanden tijdens de tweede pitch. “We hebben kunnen aantonen dat er een relatie is tussen het stalklimaat en de groei van de dieren: een stabieler klimaat geeft een hogere groei per dag. Bovendien is het positief voor het welzijn van de dieren om in een omgeving met een goede luchtkwaliteit te leven.
